آشنایی با پسماندهای بیمارستانی

1. پسماند آسیب شناسی (پاتولوژیک): بافتها و اعضای بدن انسان، جنین سقط شده، خون و سایر مایعات بدن پسماند آسیب شناسی (پاتولوژیک) یا پسماند آناتومیک خوانده می شود.

2. پسماند پرتوزا (رادیواکتیو): مواد دورریز پرتوزا مانند مایعات رادیوتراپی وظروف و وسایل آلوده به آن ، ادرار و مدفوع بیماران تحت رادیوتراپی و ... پسماند پرتوزا (رادیواکتیو) خوانده می شود.

3. پسماند پزشکی: به کلیه پسماندهای تولید شده در مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی (نظیر: بیمارستان ها، پلی کلینیک ها، درمانگاهها، سازمان انتقال خون، مطب ها، خانه های بهداشت و...)، مراکز تحقیقات پزشکی و آزمایشگاههای تشخیص طبی، پسماند پزشکی گفته می شود. پسماند تولید شده در اثر فعالیت های درمانی در منازل مانند تزریق انسولین دیالیزو... نیز در گروه پسماند پزشکی قرار می گیرد. در برخی موارد از واژه های دیگر از جمله " پسماندهای بهداشتی درمانی " زباله های بیمارستانی " برای توصیف این نوع پسماند استفاده شده است.

4. پسماند پزشکی ویژه: به کلیه پسماندهای تولید شده در مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی (نظیر: بیمارستان ها، پلی کلینیک ها، درمانگاهها، سازمان انتقال خون، مطب ها، خانه های بهداشت و...)، مراکز تحقیقات پزشکی و آزمایشگاههای تشخیص طبی که به دلیل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماریزایی، قابلیت انفجار یا اشتعال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت و مدیریت ویژه نیاز دارند، پسماند پزشکی ویژه خوانده می شود.

5. پسماند دارویی: داروهای اضافی و تاریخ مصرف گذشته، بطری و جعبه دارو که در صورت رها سازی در محیط برای انسان و محیط زیست مضرباشد، پسماند دارویی خوانده می شود.

6. پسماند ژنوتوکسیک: پسماند حاوی مواد سمی برای DNA  که موجب جهش یا سرطان می شود، از جمله پسماند حاوی داروهای سیتو توکسیک (که اغلب در درمان سرطان به کار می روند)، پسماند ژنوتوکسیک خوانده می شود.

7. پسماند شیمیایی: مواد شیمیایی دورریز نظیر گندزداهای اضافی و تاریخ مصرف گذشته، حلال ها، موادآزمایشگاهی و... که در صورت رها سازی در محیط برای انسان و محیط زیست مضرباشد، پسماند شیمیایی خوانده می شود.

8. پسماند عادی (شبه خانگی): به کلیه پسماندهای تولید شده در مراکز ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی (نظیر: بیمارستان ها، پلی کلینیک ها، درمانگاهها، سازمان انتقال خون، مطب ها، خانه های بهداشت و...)، مراکز تحقیقات پزشکی و آزمایشگاههای تشخیص طبی که غیر خطرناک بوده و خصوصیاتی مشابه پسماند خانگی دارد (نظیر پسماند تولید شده در بخش های اداری، آشپزخانه و فضای سبز)، پسماند عادی یا شبه خانگی خوانده می شود.

9. پسماند عفونی: پسماند حاوی میکروارگانیزم های بیماریزا مانند کشت های آزمایشگاهی، پسماند بخش ایزوله، باند، مواد و وسایلی که در تماس با بیماران عفونی بوده اند و مواد دفع شده از این بیماران، پسماند عفونی خوانده می شود.

10. پسماند نوک تیز و برنده: وسایل و لوازم دورانداختنی دارای نوک، برجستگی های تیز یا لبه های برنده، با قابلیت بریدن یا سوراخ کردن پوست نظیر سوزن سرنگ، وسایل تزریقات، چاقوی جراحی، تیغ، شیشه شکسته و... پسماند نوک تیز و برنده خوانده می شود.

کنترل انتقال عفونت از طریق هوا

در بیماریهای منتقله از هوا( بیماری های که از فاصله بیش از یک متر انتقال می یابند)، عامل بیماری از طریق ذرات بسیار کوچک (با قطر کمتر از 5 میکرون متر) وارد دستگاه تنفسی می شوند. بیماریهایی نظیر سل، سرخک، سرخچه، آبله مرغان و زونا در این گروه قرار می گیرند.برای انتقال این نوع بیماریها، تماس نزدیک با فرد بیمار بسیار لازم نیست و تنها تنفس کوتاه مدت در اتاق مشترک با فرد بیمار ممکن است موجب انتقال بیماری شود، بنابراین برای پذیرش بیماران مبتلا به سل، سرخک، سرخچه، آبله مرغان و زونا باید برنامه ویژه ای ترتیب داد و اقدامات زیر را به انجام رسانید:

1. در صورت امکان باید بیماران منتقله از هوا در پایان ساعت کار وقت ملاقات داد.

2. این بیماران نباید به هیچ وجه در سالن انتظار سایر مراجعه کنندگان قرار گیرند.

3. به این بیماران باید ماسک N95 داده شود تا در مرکز ازآن استفاده کنند.

4. در زمان معاینه، نمونه برداری این بیماران باید درب را بسته و از ورود سایر بیماران جلوگیری نمود و در صورت امکان پنجره اتاق را باز نمود.

5. پرسنل در زمان معاینه بیمار مبتلا به سل عفونی باید از ماسک N95 استفاده کند، اما پرسنل واکسینه شده در مقابل سرخک، سرخچه و آبله مرغان برای ویزیت بیماران مبتلا به این بیماریها نیازی به استفاده از ماسک ندارند.

6. بعد از ویزیت این بیماران درصورت امکان باید چند دقیقه فرصت داد تا هوای اتاق تهویه شده و سپس به ویزیت افراد مراجعه کننده در اتاق های نمونه برداری ادامه داد.

7. در بخش هایی که افراد مبتلا به سل عفونی بطور مرتب رفت و آمد دارند، باید بر روی سیستم تهویه یک دستگاه فیلتراسیون با کارایی بالا نصب شود و هوای داخل آن باز چرخش نشود.

8. در اماکنی که بیمار مبتلا به سل عفونی بطور مرتب رفت و آمد دارند، پرسنل باید به طور دوره ای آزمایش پوست توبرکولین بدهند.